Mastoidit, kulağın arkasında bulunan mastoid kemikte gelişen bir enfeksiyondur. Mastoid kemik, içi hava dolu hücrelerden oluşan, kafatasının bir parçasıdır. Bu yapı, kulak enfeksiyonlarına karşı hassas olabilir. Orta kulakta meydana gelen bir enfeksiyon (otitis media), tedavi edilmediğinde mastoid kemiğe yayılabilir ve mastoidit gelişebilir.

Mastoidit, özellikle çocuklarda daha yaygındır, çünkü çocukların kulak enfeksiyonlarına yatkınlığı daha fazladır. Ancak yetişkinlerde de görülebilir. Bu enfeksiyon ciddi komplikasyonlara neden olabilir, bu yüzden erken teşhis ve tedavi önemlidir.

Mastoidit Belirtileri

Mastoidit genellikle orta kulak enfeksiyonunun bir komplikasyonu olarak ortaya çıkar. Belirtiler genellikle enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterir. İşte mastoiditin yaygın belirtileri:

1. Kulak Ağrısı: Kulağın arkasındaki şiddetli ağrı, mastoiditin en belirgin belirtilerinden biridir. Bu ağrı genellikle zonklayıcı bir şekilde hissedilir.
2. Kulak Akıntısı: Mastoidit gelişen kişilerde kulaktan cerahatli veya berrak akıntı olabilir. Bu akıntı, orta kulak enfeksiyonunun ilerlediğini gösterir.
3. Kulağın Arkasında Şişlik: Mastoid kemiğin iltihaplanması sonucunda kulak arkasında şişlik ve kızarıklık meydana gelebilir. Bu şişlik, enfeksiyonun çevredeki dokulara yayıldığını gösterir.
4. Ateş: Mastoidit, vücudun enfeksiyonla savaşmaya çalışması nedeniyle yüksek ateşe yol açabilir. Özellikle çocuklarda 39°C ve üzerinde ateş görülebilir.
5. Baş Ağrısı: Mastoidit, kafatasının bir kısmını etkilediği için şiddetli baş ağrısına neden olabilir. Ağrı, bazen başın tamamına yayılabilir.
6. İşitme Kaybı: Orta kulaktaki enfeksiyonun ilerlemesi, işitme kaybına yol açabilir. Bu genellikle geçici bir durumdur, ancak tedavi edilmezse kalıcı hale gelebilir.
7. Yorgunluk ve Halsizlik: Enfeksiyonun vücutta yarattığı stres nedeniyle hastada genel bir yorgunluk ve halsizlik hali olabilir.

Mastoidit Nedenleri

Mastoidit, genellikle tedavi edilmemiş veya yetersiz tedavi edilmiş orta kulak enfeksiyonunun (otitis media) bir sonucudur. Orta kulakta biriken bakteri veya virüsler, mastoid kemiğe yayılarak enfeksiyona neden olabilir. Mastoidit vakalarının çoğu, bakteri kaynaklıdır. Mastoidit’in yaygın nedenleri arasında şunlar bulunur:

1. Orta Kulak Enfeksiyonu (Otitis Media): Mastoidit vakalarının büyük bir kısmı, tedavi edilmemiş veya uygun şekilde tedavi edilmemiş orta kulak enfeksiyonlarından kaynaklanır. Bu enfeksiyonun mastoid kemiğe yayılması durumunda mastoidit gelişir.
2. Sinüs Enfeksiyonları: Sinüs enfeksiyonları da mastoidit riskini artırabilir. Bu enfeksiyonlar, orta kulağa yayılabilir ve dolayısıyla mastoid kemikte enfeksiyona yol açabilir.
3. Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde enfeksiyonların yayılma riski daha yüksektir. Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde mastoidit gelişme olasılığı artar.
4. Kronik Kulak Enfeksiyonları: Sık sık tekrarlayan kulak enfeksiyonları, mastoid kemiğin sürekli olarak enfeksiyona maruz kalmasına neden olabilir. Bu durumda mastoidit gelişme riski yüksektir.
5. Bakteriyel Enfeksiyonlar: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, ve Staphylococcus aureus gibi bakteriler, mastoidit gelişiminde yaygın olarak rol oynayan patojenlerdir. Bu bakteriler, orta kulaktaki enfeksiyonun mastoid kemiğe yayılmasına neden olabilir.

Mastoidit Tedavisi

Mastoidit, ciddi komplikasyonlara yol açabileceği için hızlı ve etkili bir şekilde tedavi edilmelidir. Tedavi seçenekleri, enfeksiyonun ciddiyetine ve yayılımına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Antibiyotik Tedavisi: Mastoidit tedavisinde ilk aşama genellikle antibiyotik tedavisidir. Bakteriyel enfeksiyonlar için geniş spektrumlu antibiyotikler kullanılır. Antibiyotikler ağızdan alınabileceği gibi, enfeksiyonun şiddetine göre damar yoluyla da verilebilir. Hastalar, tedavi sürecinde düzenli aralıklarla takip edilmelidir.
2. Cerrahi Müdahale: Eğer antibiyotik tedavisi yeterli olmazsa veya enfeksiyon daha ciddi bir hal almışsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Bu müdahale genellikle mastoidektomi adı verilen bir prosedürle yapılır. Mastoidektomi, enfekte olmuş mastoid kemiğin temizlenmesi işlemidir. Bu işlem sırasında, enfeksiyonun yayılmasını engellemek için iltihaplı dokular çıkarılır.
3. Timpanostomi Tüpü: Tekrarlayan orta kulak enfeksiyonları nedeniyle mastoidit gelişen hastalarda, timpanostomi tüpü yerleştirilmesi gerekebilir. Bu tüp, kulak zarına yerleştirilir ve orta kulakta sıvı birikimini engelleyerek enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olur.
4. Sıvı Drenajı: Kulak arkasında veya içinde biriken iltihaplı sıvının boşaltılması gerekebilir. Bu işlem genellikle bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından yapılır. Enfekte sıvı boşaltıldığında, antibiyotik tedavisi daha etkili hale gelir.
5. Destekleyici Tedaviler: Ateşin düşürülmesi, ağrının hafifletilmesi ve genel sağlık durumunun iyileştirilmesi için destekleyici tedaviler de uygulanabilir. Ağrı kesici ilaçlar ve ateş düşürücüler, hastanın rahatlamasına yardımcı olabilir.

Mastoidit Komplikasyonları

Mastoidit tedavi edilmezse, ciddi ve hayati tehlikeler oluşturan komplikasyonlara yol açabilir. En yaygın komplikasyonlar şunlardır:

• Beyin Apsesi: Enfeksiyonun kafatasının diğer bölgelerine yayılması, beyin apsesi gibi ciddi durumlara yol açabilir. Bu durum acil müdahale gerektirir.
• Menenjit: Mastoidit’in beyin zarına yayılması sonucu menenjit gelişebilir. Menenjit, beyin ve omurilik zarlarının iltihaplanmasına neden olan tehlikeli bir enfeksiyondur.
• İç Kulak Enfeksiyonu: Mastoidit tedavi edilmezse, iç kulakta enfeksiyon gelişebilir ve bu da kalıcı işitme kaybına yol açabilir.
• Yüz Siniri Felci: Mastoid kemiğe yakın bölgelerdeki sinirler enfeksiyondan etkilenebilir ve yüz siniri felcine yol açabilir.

Mastoidit, kulak enfeksiyonlarının tehlikeli bir komplikasyonu olarak karşımıza çıkar. Bu hastalık, erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle başarıyla tedavi edilebilir. Özellikle çocuklarda görülen mastoidit vakalarının hızlı bir şekilde doktor tarafından değerlendirilmesi büyük önem taşır. Tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabileceği unutulmamalıdır. Kulak enfeksiyonları ciddiye alınmalı ve belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden bir uzman hekime başvurulmalıdır.