Tükürük Bezi Hastalıkları
Tükürük bezi ağız içine tükürük salınımı yapar ve üç tür görece büyük tükürük bezi bulunur. Bunlar kulak altı tükürük bezi, altçene altında bulunan tükürük bezi ve dilaltı tükürük bezi olarak tanımlanır. Bu üç ana tükürük bezi dışında 600 ila 1000 kadar ufak tükürük bezi de ağız ve boğaz içinde dağılmış olarak bulunur. Bunlar dudak içleri, yanak içleri, boğazın arkası, dilin arkası, sinüsler, damak ve yutakta yer alır.
Tükürük Bezi Problemleri
En yaygın olarak görülen tükürük bezi problemleri aşağıda sıralanmıştır:
- Tükürük bezi taşı (Sialolithiasis)
- Tükürük bezi enfeksiyonları
- Viral enfeksiyonlar
- Kistler
- Kanserli olmayan tümörler
- Kanserli tümörler
- Sjögren sendromu
- Tükürük bezi büyümesi
Tükürük Bezi Hastalıkları Semptomları
Yukarıda da görüldüğü üzere pek çok tükürük bezi rahatsızlığı ve bunlara bağlı olarak da farklı semptomlar görülmektedir.
- Sialolithiasis yani tükürük bezi taşı ağrılı bir yumru ile karakterize olur. Genelde ağzın zemininde meydana gelen bu yumru oluştuğunda yemek yerken acı daha da artabilir.
- Sialolithiasis yani tükürük bezi enfeksiyonlarında yanak veya çene altında hassasiyet yaratan ağrılı bir yumru oluşumu gözlenir. Enfeksiyonun şiddetlendiği durumlarda ateş, üşüme ve halsizlik görülebilir.
- Viral enfeksiyonlarda ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, iştahsızlık gibi semptomlar gözlenir.
- Tükürük bezi kistleri acısız yumrular şeklindeyse ilerledikleri zaman yemek yemeğe mani olabilirler.
- Tümörler; yanak, çene altı, dil gibi bölgelerde bulunabilirler. Hem kanserli hem de kanserli olmayan yumrular yavaş büyürler. Bazı durumlarda yumru acılı olabilir.
- Sjögren sendromu ağız kuruluğu ve göz kuruluğu semptomları verebilir. Bu problem sırasında tükürük bezleri şişer.
- Tükürük bezi büyümeleri de kulak arkasında şişlik belirtileri ile ortaya çıkarlar.
Tükürük bezi hastalıklarının teşhisi için medikal geçmişiniz gözden geçirilir. Sigara kullanımı, diyetiniz ve kullandığınız ilaçlar da tanı koymak için gerekli veriler arasındadır. Bunlardan başka geçirdiğiniz ameliyatlar ve sonrasında tükettiğiniz sıvı miktarı, son zamanlarda geçirdiğiniz viral enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi hastalıklarınız ve kanser tedavisi uygulandıysa bu bilgileri de doktorunuz ile paylaşmanız gerekmektedir.
İlk aşamada elle muayene yapılır. Daha sonrasında doktorunuz teşhis için kan testi, röntgen, MRI, tomografi, biyopsi veya göz testi gibi tanı yöntemlerini de uygulayabilir. Tanı konulduktan sonra tedaviye başlanır.
Tükürük Bezi Rahatsızlıkları Tedavisi
Hastalığın türüne göre tedavi yöntemleri değişir. Tükürük bezi taşı, eğer tükürük kanalına yakınsa doktorunuz bunu el ile çıkarabilir; ancak daha ileri vakalarda ameliyat gereklidir.
Tükürük bezi enfeksiyonları sırasında hastalara hem ağız yolu hem de damar yolu ile su alımı tedavisi uygulanır. Enfeksiyon için antibiyotik kullanılır. Viral enfeksiyonlar için tedavide ise enfeksiyon çoğu vakada kendiliğinden kaybolur. Bu tür durumlarda bol bol dinlenme ve sıvı tüketimi önerilir.
Büyük boyutlu kistler ameliyat yöntemi ile çıkarılır. Lazerli ameliyat yöntemi de bu tür tükürük bezi rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır. Kanserli olmayan tümörler için de doktorunuz ameliyat önerebilir. Kanserli tükürük bezi tümörleri de ameliyat, ışın tedavisi ve ilerleyen durumlarda kemoterapi yardımı ile tedavi edilir.
Kuru ağız ile karakterize olan sjögren sendromunda da ilaç tedavisi uygulanır. Tükürük bezi büyümesi semptomları görüldüğünde hastanın diğer sağlık sorunlarına odaklanmak gerekebilir. Tükürük bezinizi etkileyen diğer sağlık sorunları çözüldüğünde bezleriniz normal boyutuna dönebilir.
Tanı ve tedavi için doğru uzman ile çalışmak bu tip rahatsızlıklar için oldukça önemlidir. Tükürük bezi ile ilgili yaşadığınız hastalıkların ilerlememesi için semptomlar ilk ortaya çıktığında hastanın mutlaka bir KBB uzmanına görünmesi hastalığın ilerlememesi açısından oldukça büyük önem taşır.