Yutma Bozuklukları
Yutma bozukluğu, kişinin ağızdan aldığı gıdaları yutmakta zorluk yaşamasıyla doğrudan ilgilidir. Ayrıca bazı gıda kıvamlarının yutulmasında güçlük yaşanması ve yutma süresinin uzaması da bu hastalığın bir parçasıdır. Hayati açıdan çok önemli olan beslenmenin kaliteli ve eksiksiz biçimde olması için yutma bozuklukları konusunda mutlaka gerekli tedavilerin yapılması önemlidir. Yetişkinlerde ve çocuklarda yutma bozukluğuna sebep olan pek çok farklı hastalık vardır.
Yutma Bozuklukları Nelerdir?
Yutma bozukluğu sebepleri yetişkin ve çocuklarda farklı olabilir. Çocukluk döneminde yutma bozukluğu yaşayan kişilerde serebral palsi ve hipoksik beyin hasarı gibi hastalıklarla karşılaşılabilir. Bunun dışında beyin kanaması ve travmaları, inme, Parkinson ve demans gibi hastalıklar yutma bozukluğuna neden olabilir. Tıbbi açıdan yutma bozukluğuna neden olan hastalıklardan bazıları şunlardır:
- ALS
- Beyin kanaması
- Eozinofilik özofajit
- Krikofaringeal disfonksiyon
- Fındıkkıran özofagus
- Myastenia gravis
- Muskuler distrofiler
- Multiple skleroz
- Gastro özofageal reflü hastalığı
- Alt yutak kanserleri
- Gırtlak kanserleri
- Ağız kuruluğu yapan romatizmal hastalıklar
- Baş boyun kanser cerrahisi
Yutma Bozukluğu Muayenesi Nasıl Yapılır?
Yutma bozukluğu teşhisi konurken kişide gerçek bir oral gıda alım bozukluğu meydana gelmelidir. Temelde boğazda sanki bir cisim varmış gibi hissettiren ancak gıda alım bozukluğu olmayan globus faringeus rahatsızlığı farklı bir türdür. Hap yutma güçlüğü, gıdanın burundan gelmesi, belirli kıvamdaki gıdaları yutamama, katı gıdaları çiğneyememe gibi sorunların akabinde yutma bozukluğu şüphesi ortaya çıkar. Doktorlar yutma bozukluğu olan hasta için çeşitli fiziki muayeneler yapar. Aynı zamanda kişinin yutak ve boğaz durumunu incelemek için röntgen ve MR testleri talep edilebilir.
Yutma Bozuklukları Tedavisi Nasıldır?
Yutma bozukluğu tedavi yöntemleri, çoğunlukla yutma rehabilitasyonu ile yapılır. Ülkemizde son 10 yıl içinde yutma bozukluğu tanı ve tedavi farkındalığı giderek artmaktadır. Evde veya bakım evlerinde bakım gören yatalak hastalar için üst solunum yollarında gıda aspirasyonu ve ciddi sağlık problemleri görülebilir. Aspirasyona bağlı akciğer iltihabı yüzünden hastalar kaybedilmektedir. Orta düzeyde yutma bozukluğu olup tedavi almayan hastalar beslenme kalitesi bakımından ciddi problem yaşayabilir. Gıdaları yutmakta güçlük çeken ve devamlı tüküren hastaların yutma bozuklukları tedavisinde rehabilitasyon uygulamalarının büyük önemi vardır.
Yutma Bozuklukları Rehabilitasyonu Nasıl Yapılır?
Yutma bozukluğu rehabilitasyonu yapılırken patolojinin kaynağına ve hastanın odaklanma yetisine dikkat edilmelidir. Terapinin süresi çok uzayabilir ve bu süreçte hastanın motivasyonunu kaybetmeden tedavi olması son derece önemlidir. Termal ve duyusal taktik uygulamalar çeşitli egzersizler ile kombine edilince yutma bozukluğu sorununun üstesinden gelinebilir. Ayrıca endoskopik olarak transoral lazer miyotomi gibi uygulamalarla yutma bozukluğu rehabilitasyonu desteklenebilir. Rehabilitasyon süreci boyunca hastaların yeterli kalori almaları için alternatif tedavi yöntemleri tercih edilebilir. Rehabilitasyon sonucunda yutma bozuklukları tedavisi başarılı gerçekleşmez ise hastaya uzun süreli beslenme imkanı için karın üzerinden mideye tüp takılır.